کار خیر تنها انفاق مال و دارایی نیست. بعضیها از جان مایه میگذارند. با ۲۵۰ یا ۵۰۰سیسی خون، به دیگران زندگی میبخشند. این خیران بدون هیچ چشمداشتی، سالی یک یا چندبار به پایگاههای اهدای خون میروند و کار انساندوستانه انجام میدهند.
۲۴خرداد، روز جهانی اهدای خون (روز جهانی تقدیر از اهداکنندگان خون) نامگذاری شده است تا فرصتی باشد که از فداکاری و نوعدوستی این افراد قدردانی کنیم.
محمود اسماعیلی، ساکن محله گوهرشاد، چهلسال دارد و از اهداکنندگان مستمر خون است. سالی دو تا سهبار خودش را به پایگاههای انتقال خون شهر میرساند و این را وظیفه انسانی خود میداند.
اولینبار در بیستوپنجسالگی با پیشنهاد یکی از همکارانش در کلینیک چشمپزشکی، راهی پایگاه اهدای خون شد، اما بهدلیل اینکه کارت شناسایی معتبر همراهش نبود، از او خون نگرفتند.
گروه خونی محمود o منفی است؛ «گروه خونیات نایاب است؛ چون o منفیها میتوانند به همه خون بدهند، ولی تنها از گروه خونی خودشان خون میگیرند. این گروه خونی جزو اهداکنندگان معروف جهان هستند. بانکهای خون بهدنبال این گروه خونی هستند.»
محمود با شنیدن صحبتهای همکارش راهی پایگاه شد و حالا این را تکلیف خودش میداند و میگوید: این کار را میکنم؛ چون وظیفه انسانی ما کمک به یکدیگر است. اگر روزی خدایی نکرده برای خودم هم اتفاقی بیفتد و نیاز به خون داشته باشم، امیدوارم خون موردنیازم پیدا شود.
سلامت بدن در اهدای خون تأثیر دارد. درواقع از کسانی خون گرفته میشود که مشکل جسمانی یا کمخونی نداشته باشند و برای این کار، به شرایط دیگری نیاز نیست. محمود میگوید: گروههای مختلف سنی از جوان تا میانسال درصورت سلامتی میتوانند اهداکننده باشند.
زمانی که برای اهدای خون میرویم، نباید بیمار باشیم و تا ۲۴ساعت قبل از آن، نباید قرص مصرف کنیم. بعد از اهدا هم نیاز نیست کار خاصی انجام دهیم یا تغذیه خاصی داشته باشیم؛ تنها توصیه، مصرف زیاد مایعات است تا خون به غلظت قبلی خود برگردد. ازآنجاکه بدن این توانایی را دارد تا خون ازدسترفته را بهسرعت جایگزین کند، نیاز به مصرف خوراکیهایی مثل پسته، جگر، گوشت و... نیست. تنها کارهایی که من برای سلامتی خودم انجام میدهم، پیادهروی و رعایت رژیم غذایی است تا برایم مشکلی به وجود نیاید.
اتفاق جالب برای محمود اهدای پلاکت است. چندوقت پیش، زمانیکه به پایگاه میدان شریعتی مراجعه میکند، از او میخواهند به طبقه بالا برود. تصورش این بوده که بهخاطر اهدای مستمر نیازی به ایستادن در صف ندارد. اما به او توضیح میدهند که میتواند پلاکت خونش را اهدا کند و این کارش چه مزیتهایی دارد.
او برایمان میگوید: پلاکت نیاز بیماران سرطانی و بیماران خاص است. خدا را شکر میکنم که بهخاطر گروه خونی خاص، اهداکننده پلاکت شدهام. اهدای پلاکت یک ساعت زمان میبرد و با اینکه وقت بیشتری میبرد، از فایده آن برای بیماران خوشحالم.
فاصله زمانی مناسب برای خوندادن سه ماه است، اما پلاکت را میتوان ماهی یکبار هم اهدا کرد. فقط باید رژیم غذایی و تغذیه مناسب داشت. در حال حاضر تنها در پایگاه میدان شریعتی، امکان اهدای پلاکت وجود دارد. اهدای خون و پلاکت نیاز به تبلیغات و فرهنگسازی بیشتر دارد.
یکی از تجربیات آقامحمود در دوران اهدای خون، زمانی رقم خورد که برای زیارت به حرم مطهر رفته بود. ایام شعبانیه و تولد امامحسین (ع) بود و متوجه شد پایگاهی در حرم مطهر راهاندازی شده است و طرح نذر خون در آن اجرا میشود. به پایگاه رفت و بعد از یک ساعت نوبتش شد تا خون اهدا کند.
فاصله زمانی مناسب برای اهدای خون سه ماه است، اما پلاکت را میتوان ماهی یکبار هم اهدا کرد
او میگوید: با دیدن تعداد زیاد اهداکنندگان خیلی خوشحال شدم. با اینکه نتوانستم آنطورکه میخواهم زیارت کنم و در صف انتظار بودم، خدا را شکر کردم که مردم در این ایام بیشتر خون اهدا میکنند.
نادر فرقانی ۳۶سال دارد و ساکن خیابان موسویقوچانی محله عبدالمطلب است. الگوی او برای اهدای خون، پدرش است. میگوید: هر سال ماه مبارک رمضان و شبهای قدر با پدرم به پایگاه خون میرفتم و میدیدم که خون اهدا میکند. از نوزدهسالگی جزو اهداکنندگان شدم و از همان شبهای قدر اهدای خون را شروع کردم.
بهمرور توانستم اهدا را به سالی دو تا سه بار برسانم. اهدای خون برای من زکات سلامتی است. همیشه خدا را شکر میکنم که توانایی انجام این کار را دارم. یادم نیست برای اولینبار به کدام پایگاه رفتم، اما خیلی خوشحال بودم از اینکه میتوانم به بیماران نیازمند به خون کمک کنم. ازآنجاکه پدر را در زمان این کار دیده بودم و میدانستم که هیچ مشکلی پیش نمیآید، استرس و نگرانی نداشتم.
گروه خونی نادر، oمثبت است. این گروه نیز از گروههای خونی توانمند است و پایگاهها به این خون نیاز دارند. افراد دارای این گروه خونی میتوانند به همه انواع گروههای خونی مثبت خون اهدا کنند، اما فقط از گروه خونیo مثبت وo منفی خون دریافت میکنند. او معمولا به پایگاه اهدای خون خیابان دانشگاه و عبدالمطلب میرود.
آقانادر میگوید: برای اهدای خون نیاز به رژیم غذایی خاصی نیست. فقط خوردن صبحانه قبل از اهدا اهمیت دارد. نیاز به ورزش هم نیست، ولی کسانی که اهل ورزش هستند به سلامتی خودشان توجه دارند. هیچوقت موقع اهدای خون احساس ضعف و ناتوانی نداشتهام و خدا را شاکرم که میتوانم هدیهای را اهدا کنم که در بدن بازتولید میشود.
او همیشه دیگران را به این کار تشویق میکند. فرزندش هنوز کوچک است، ولی میخواهد همانند رابطه خودش و پدر، زمانیکه نوجوان شد، او را همراه خود به پایگاههای اهدای خون ببرد تا ببیند و برای این کار آماده شود و اگر خواست و درصورت سلامتی، زکات سلامتش را بپردازد.
نادر میگوید: یکی از کارهایی که میتوان انجام داد تا اهداکنندگان خون بیشتر شوند، آشنایی نزدیک با پایگاههاست. حتی افرادی که توانایی انجام این کار را ندارند، میتوانند برای یکبار هم که شده، فرزندان خود را به پایگاهها ببرند تا از نزدیک با این کار آشنا شوند. یکی از خاطرات خوب من، همان شبهای قدر و حضور در پایگاه های انتقال خون بوده است.
* این گزارش شنبه ۲۶ خردادماه ۱۴۰۳ در شماره ۵۶۰ شهرآرامحله منطقه ۱ و ۲ چاپ شده است.